5 PERÍODOS HISTÓRICOS DA GRECIA ANTIGA

• Civilización cretense o minoica:2000 a 1400 a C.

Situada na illa de Creta , a illa máis grande de todo o meditarráneo, esta civilización tivo unha importante actividade comercial, artística e cultural. O nome de minoica o recibiu polo seu rei Minos. as súas cidades estaban gobernadas por un rei e levántabanse entorno a un gran pazo, que era o centro político, económico e relixioso da cidade e cuxa estructura era a xeito de labirinto. A cidade minoica más importante foi Cnosos. 

Esta civilización debía a súa properidade ao comercio, coñecía a escritura e construiu palacios moi espaciosos e luxosos como o de Cnosos.
  

•  Civilización micénica:1600-1100 a C.

Esta civilización conviviu durante un tempo coa minoica, o seu territorio estendíase por toda Grecia, os seus centros máis importantes eran Micenas e Tirinto ( no Peloponeso).

As suas cidades eran auténticas fortalezas, construídos generalmente nunha elavación do terreopara facilitar a súa defensa. Estaban amuralladas.  a cuxo mandato estaba o señor ou rei.

Os micénicos forón sobretodo guerreiros. A guerra de Troya tivo lugar nesta época( os aqueos conquistaron Troia cara ao 1250 a C feito que evoca Homero na Ilíada. 

Existen unha serie de características que van definir a civilización Micénica, entre as máis importantes destacan:

1- Existe unha diferenciación de poder entre a población (gobernantes e o pobo) que queda reflexada tanto nas tumbas como nos axuares funerarios( luxosos obxectos metálicos,  petos de oro, collares, pendentes e máscaras faciales de oro, etc...); é a inmortalización do poder e a autoridade.

Aparición do carro de combate; se caracterizase pola sua lixereza e por ser levado por cabalos, outra arma propia dos micénicos é a espada larga e o casco de dentes de xabalí.

Aprenderon a escritura dos cretenses e falaban xa unha forma arcaica do que sería o grego clásico.

•  Civilización dórica :1100 – 800 a C

Desenvolvida polos dorios, pobo centroeuropeo que provocou na Hélade unha situación caótica e a emigración dunha parte dos aqueos cara as illas e as costas de Asia Menor. A civilización doria supuxo, en xeral, un empobrecemento cultural de Grecia.   

•  Período arcaico: 800 – 496  a C: 

Tras un largo PERÍODO conocido por los historiadores como "Época oscura"
Inaugurase, a partir do ano 800 a. C., a Época Arcaica.

 En el transcurso de la misma nacen las polis, ciudades-estado independientes gobernadas por una minoría de personas de sangre noble, los denominados "aristoi" ("los mejores"), a la cabeza de los cuales existía un rey.

Esta forma de gobernar recibe el nombre de "oligarquía", es decir, el"gobierno de unos pocos". Los aristoi eran propietarios de la mayor parte de la tierra cultivable, que era trabajada por esclavos, en tanto que el número de los campesinos libres era reducido. La importancia de la artesanía y el comercio era escasa.

Caracterizase por unha serie de feitos novos:

- Cambios sociopolíticos, neste período xurde a polis, ciudades-estado independentes gobernadas por unha minoría de persoas de sange nobre, os denominados "aristoi" ("os mellores"), á cabeza dos cales existía un rei.
Esta forma de gobernar recibe o nome de "oligarquía", é dicir, "O goberno duns poucos". Os aristoi eran propietarios da maior parte da terra cultivable, que era traballada polos escravos, en tanto que o número dos campesinos libres era reducido e consolídase tamén unha nova clase social os artesans e os comerciantes

- Desenvolvemento comercial, industrial e cultural: a industria comezou coa elaboración de salgados, viño, aceite....e a producción de recipientes de cerámica. a aparición da moeda cara ao 600 a C facilitou a actividade comercial.

Creouse unha nova escritura , a alfabética máis sinxela que a anterior. construíronse os primeiros templos e xurdiron os grandes poetas e filósofos.

- Despegue de dúas polis , Atenas e Esparta, cada unha cun estilo diferente 


- Colonizacións: é a época das grandes colonizacións gregas. o crecemento demográfico e a escasez de terras levaron a algunhas cidades estado a fundar colonias na cunca mediterránea.
 
A expansión distribuiuse por dous ámbitos xeográficos:

Polo oeste: mar Jónico, sur de Italia, sur de Francia e norte de África (na actual Libia).

Polo este: alrededor do mar Negro e a costa oriental do Mediterráneo (a actual Turquía).

A colonización expandiu a cultura grega más alá das suas fronterias orixinais, poñendoa en CONTACTO con outros pobos, como os expcios, fenicios e etruscos.

•  Período clásico: 496 - 336 a C

Iniciase o periodo coas chamadas Guerras Médicas nas que os persas invaden a Grecia continental. Unha coalición de polis gregas encabezadas por Atenas e Esparta fanlles fronte e derrotannos en batallas terrestres, como a batalla de Maraton e batallas navais, como Salamina. Nesta guerra tivo lugar tamén o famoso enfrontamento dos trescentos espartanos do rei Leónidas contra os persas nas Termópilas. 

A época clásica é o periodo de maior esplendor da cultura grega. Atenas convirteuse nun centro de gran desarrollo da cultura, especialmente no sécullo V a.C. Neste periodo construironse grandes templos, como o Partenón e escribieronse grandes obras literarias, como as traxedias de Sófocles, Eurípides e Esquilo. En filosofía destacaron Sócrates e seu discípulo Platón.

En Atenas instauróse o primeiro sistema democrático gracias á labor de políticos como Pericles. Na democracia ateniense todos os cidadans varons maiores de idade podían participar nas asambleas e ser elixidos como maxistrados. Ni as mulleres ni os escravos tíñan dereito a voto nin podían ser elixidos para ningún cargo. Pese a seus defectos, a democracia grega foi a inspiración para crear as democracias modernas que hoxe existen na maior parte do mundo. 

A cidade de Esparta, polo contrario, mantuvo un sistema aristocrático no que unhas poucas familias dominaban ao resto da poboación. Nesta cidade, toda a actividade económica e social estaba dirixida á creación dun poderoso exército de infantería. 

Pese a este esplendor cultural, Atenas non poido evitar que sua rivalidade con Esparta acabara convertindose nunha guerra aberta, A Guerra do Peloponeso, que enfrentou a ambas cidades durante varias décadas. durante a cal pereceu Pericles. Finalmente, a finais do século V a.C. Esparta derrotóu a Atenas e acabóu co esplendor desta cidade, impoñendo seu dominio a toda Grecia durante boa parte do século IV a.C.   

A mediados do século IV a.C.  Macedonia, un reino do norte de Grecia comezou a adquirir gran poder e influencia sobre o resto das cidades helenas. O rei Filipo II conseguió derrotar a algunhas das “polis” máis poderosas, como Tebas e Atenas, e sometelas ao dominio macedónico, co cal finalizou a independencia das polis gregas. 

As Guerras Médicas:

Causas 

 Se da el nombre de Guerras medicas , al periodo de luchas que sostuvieron los griegos contra los medos persas entre los años 500 a.c al 449 a.c., en los que se puso de menifiesto el valor y el Heroismo griego, en defensa de su libertad y democracia, frente al absolutismo y despotismo del sistema gobernante persa. A continuacion lascausas de las Guerras Medicas

I. Ambicion conquistadora persa.
II. Ansias de dominio persa en las islas delmediterraneo.
III. Deseo persa de incorporar Grecia a sus dominios.
IV. La oposicion entre los sistemas de gobierno: La democracia griega, frente al despostismo persa.

A I Guerra médica. O Gran Imperio Persa ansia dominar todo,  dirixidos polo seu rei Darío I, están librando unha encarnizada guerra en Grecia que chamouse  A I Guerra Médica, librada principalmente contra as polis gregas insumisas como Atenas ou Esparta. O Imperio Persa cuns recursos humanos moy superiores aos gregos envía unha gran flota hacia Atenas e saen derrotados  na  Batalla de Maratón ( 490 a C). A clave: Superioridade da infantería grega debido a seus mellores artes mlitares.

A II Guerra Médica consistiu nunha nova invasión persa da Antigua Grecia, que  durou dous anos (480 - 479 a. C.), Mediante esta invasión, o rei aqueménida Jerjes I pretendía conquistar toda Grecia. A invasión foi unha resposta directa, aunque tardía, á derrota na Primeira Guerra Médica (492-490 a. C.), concretamente na batalla de Maratón. Esta batalla terminó co intento de Darío I de derrotar a Grecia. Tras a morte deste rei, seu fillo Jerjes dedicou varios anos a planificar a segunda invasión, reuniendo un enorme exército e unha flota numerosa. Atenas e Esparta lideraron a resistencia grega, á que se sumaron unhas 70 polis. Sin embargo, a mayoría das cidades gregas permanecieron neutrales, o ben se sometieron a Jerjes.

Consecuencias de las Guerras Medicas

1. Se libero a la cultura Occidental (Grecia) del peligro asiatico autoritario (Imperio Persa)
2. La ciudad-Estado de Atenas se convirtio en la ciudad más poderosa y rectora de los destinos del mundo griego.
3. Los atenienses lograron el control maritimo del Mar Mediterraneo , formando asi un imperio maritimo que llevaría a Atenas a un notable progreso intelectual, artistico, economico y politico "Siglo de Pericles".
4. Las colonias griegas en el Asia Menor, recobraron su independencia del imperio Persa.
5. La fama del poder militar y predominio de Atenas, provocaría las Guerras del Peloponeso entre las ciudades-estado de Atenas y Esparta.
6. El imperio Persa entraría en decadencia.
7. Se acentuo el espiritu democratrico y patriotico del pueblo griego que, despues, los pueblos del resto de Europa y Occidente habriamos de heredar.

• Período helenístico: 336-146 a C    

  

 

O período helensítico iníciase co reinado de  Alejandro Magno fillo de Filipo II (rei de Macedonia) a quen sucedeu. Tiña como obxectivo construir unha potencia universal que integrara a gregos e bárbaros (extranxeiros), é que diversas creencias e culturas de occidente e oriente se fundisen conformando unha unidade.

Unha vez sofocadas as sublevacións dalgunhas cidades gregas, Alejandro dirixiuse co seu exercito a oriente e apoderouse dun inmenso territorio Asia Menor, Siria, Exipto, Mesopotamia e Persia, alcanzando os confins da India.

Coa creación do Imperio de Alejandro xurdiu o helenismo: a civilización grega universaliouse  e o ghrego convérteuse na lingua dun  territorio moi amplo.

Faro de Alejandría

Sin embargo, en 313, contando 33 años, murió, deixando o maior imperio coñecido ata entonces. Fundou novas cidades (como Alejandría, en Exipto). 

Una vez desaparecido Alejandro, seus xenerais repartieronse seu imperio, creando os chamados "Reinos Helenísticos" (Exipto, Siria e Mesopotamia). Éstes floreceron ata que foron anexionados por Roma. O último deses estados independentes foi Exipto, que desapareceu como tal a morte da sua reina, Cleopatra. Para enton, os romanos apoderaronse de todos os territorios pertencentes aos gregos, integrándoos no seu imperio como provincias.

A civilización grega non desapareceu, pos a súa cultura seguiu expandindose a outroslugares da man de Roma, que adoptou o helenismo como propio, tratando de conservalo, de potencialo e de difundilo.