A ESTRUCTURA SOCIAL EN GRECIA

ESPARTA

A poboación do territorio dominado por Esparta ( rexións de Laconia e Mesenia) estaba distribuída en tres grupos sociais:

• Espartiatas: eran cidadáns de pleno dereito. Constituíasn unha minoría e dedicábanse á administración pública ou ao exército. A partir dos trinta anos adquirían o dereito de cidadanía.
• Periecos: eran habitantes de rterritorios cuxos antepasados non puxeran resistencia á conquista espartana. Vivían en comunidades periféricas con certa autonomía.

Posuían terras, pagaban impostos e alistábanse no exército, pero carecían de dereitos políticos. Dedicábanse ás artes e á artesanía.

• Illotas: descendían dos habitantes de Mesenia vencidos polos espartanos e vivían nun estado de semiescravitude. Pertencían ao Estado, ao que podían comprar a súa liberdade. Cultivaban as terras dos espoartiatas a conta do pagamento dunha renda.

ATENAS

En Atenas, durante á época democrática, había tres grupos sociais ben diferenciados.

• Cidadáns: gozaban de todos os dereitos civis e políticos, e constituían una minoría . O dereito a participar na asamblea de cidadáns obtiñano os mozos aso vinte anos, despois do servizo militar ou efebía.
• Metecos: eran homes libres , polo xeral gragos nacidos noutras polis pu estranxeiros. Para non se ver sometidos a escravitude, debían sere presentados por un padriño e domiciliarse nunha demarcación (demos). Non tiñan dereitos políticos, pois non eran cidadáns, pero debían pagar impostos, coma os cidadáns.

A maioría dos metecos eran obreiros especializados ou dedicábanse ao comercio, a artesanía e a banca.

•   Escravos: eran persoas que non tiñan dereitos civis nin políticos; podían ser vendidos ou alugados, e non se lles permitían casar nin ter patrimonio.

O dono non tiña sobre o escravo o dereito de vida ou morte. Ademais, este comprar a liberdade co seu traballo se o dono ou o Estado accedían a iso. Entón, o exescravo era incluído no grupo dos metecos.

                                        

     

ORGANOS DE GOBERNO EN ROMA

 

Durante a época republicana , o poder do estado estaba dividico en tres órganos de goberno, que se controlaban mutuamente:

1.1.- AS MAXISTRATURAS

As maxistraturas encargábanse das funcións administrativas, xudiciais e militares.

A maxistratura máis importante da carreira política (cursus honorum) era o consulado. Para chegar a desempeñalo, habíase de pasar previamente, e seguindo una escala, por maxistraturas anteriores.

Ademais, había outras maxistraturas con gran poder político, á marxe do chamado cursus honorum:

• A censura: Os censores eran os maxistrados de máis alta dignidade. Só podía ser censor quen fora cónsul antes. Encargábanse de realizar o censo , de confeccionar a lista de senadores e de velar polos bos costumes da sociedade.
• A ditadura: o ditador , que asumía o poder absolutos durante oito meses , era nomeado polo Senado por proposta dun cónsul en caso de necesidade.
• O tribunado da plebe: Os tribunos da plebe eran os representantes da plebe. Tiñan a facultade de vetar ( sen anulalas) as decisións do Senado e de todos os maxistrados ( agás as do ditador): mesmo podían paralizar as decisións das asambleas.

Os maxistrados, para evitar o poder unipersoal , eran elixidos por un ano, agás os censores que o eran para cinco, e non repetían o cargo ata pasados dez. Adoitaban nomearse dous maxistrados para cada maxistratura.  

1.2.- AS ASAMBLEAS OU COMICIOS

As asambleas ou comicios eran reunión onde os cidadáns romanos exercián o seu dereito a participar na xestión do Estado. Había tres tipos:

• As asambleas curiais: a súa función limitábase a dar o mando aos maxistrados elixidos nas asambleas de centiria e a resolver asuntos privados ( testamentos, adopcións,...) Eran exclusivas dos patricios.
• As asambleas de centuria: Os cidadáns , distribuídos por centurias segundo a súa riqueza , votaban as leis, decidían sobre a paz e a guerra, elixían maxistrados de alto rango e exercían de tribunal supremo.
• A asambleas por tribus: o pobo , distribuído por tribus segundo o lugar de residencia, votaba a maioría das leis e nomeaba maxistrados de rango medio. Foron as asambleas que tiveron máis perdurabilidade.

As asambleas deberían ser convocadas con dezasete días de antelación, como mínimo , polo maxistrado que había de presidilas.

1.3.- O SENADO

Estaba formado polo conxunto de senadores que nomeaban os censores. Ratificaba as leis aprobadas nas asambleas e encargábase das finanzas do Estado, do control de maxistrados e funcionarios, de política exterior , da organización das provincias, da relixión...

Foi un órgano de goberno moi importante na época republicana. Durante o Imperio, o Senado mantívose vixente, como as asambleas, pero a súa eficacia foi diminuíndo ata anularse.

  

A SOCIEDADE GREGA E A SOCIEDADE ROMANA : FORMAS DE GOBERNO NA POLIS GREGA

O desenvolvemento da sociedade grega foi moi complexo, debido a fragmentación do territorio da Hélade.

As diversas comunidades gregas, que tiñan lazos comúns ( como a lingua, relixión e unha cultura común), non formaron un único Estado, senon que cada unha contaba cunha organización político-social independente, chamada polis.

No século V a C na polis de Atenas impúxose a democracia como forma de goberno, polo que todos os cidadáns eran participes na toma de decisións.

A sociedade romana estivo en constante enfrontamento pola inxusta desigualdade existente entre os cidadáns ricos (os patricios) e os cidadáns con poucos recursos ou ningún (os plebeos).

En ambas civilizacións, ademais, non todos tiñan plenos dereitos; unha gran parte da poboación, carecía de todo dereito e era considerada obxecto de propiedade dos seus amos.

1.- FORMAS DE GOBERNO NA POLIS GREGA 

           

1.1.- NACEMENTO DA POLIS

Entre os séculos VIII e VI a C, no territorio da Hélade houbo comunidades nas que os seus habitantes querían participar cos mesmos dereitos nos asuntos da comunidade: xurdiu a polis.

A polis ou cidade-estado era unha comunidade con autonomía política e autosuficiencia económica, formada por unha cidade , unhas aldeas e uns territorios circundantes. Polo tanto o seu territorio era limitado.

As polis que máis protagonismo tiveron foron Atenas, Esparta, Tebas e Corinto.

 1.2.- FORMAS DE GOBERNO

En Atenas, sucedénronse as seguintes formas de goberno:

• Oligarquía aristocrática( goberno duns poucos) o poder político exercíano unhas poucas familias aristócratas (aristoi), posuidoras de grandes latifundios.
• Tiranía forma de goberno unipersoal , presidido por un aristócrata que o conseguira co poder pola forza ou con falsas promesas electorais.
• Democracia (ou goberno do pobo) o poder político tiñao a asamblea de cidadáns. Foi o tipo de goberno característico de Atenas no século V a C e unha das súas máximas achegas á Humanidade. 

En Esparta, a forma de goberno que perdurou foi a oligarquía aristocrática. Esta oligarquía estaba presidida por unha diarquía, e dicir, por dous reis á vez.

1.3.- ÓRGANOS DE GOBERNO E MAXISTRADOS

ATENAS

Os órganos de goberno de Atenas, durante a época democrática, estaban abertos a todos os cidadáns:

• A Ecclesia: era unha asamblea de todos os cidadáns maiores de vinte anos. As súas funcións consistían en nomear os maxistrados, aprobar leis, decidir sobre a guerra e a paz, e controlar o aparato xudicial.
• A Bulé: era un consello constituído por cincocentos membros maiores de trinta anos, elixidos por sorteo. O seu cargo duraba un ano e consistía en preparar as leis e controlar os funcionarios e maxistrados.
• O Consello dos pritanos: Encargábase de xestionar os asuntos cotiáns e de tomar decisións urxentes. Convocaba a Bulé e a Ecclesía.
• A Heliea: Era unha institución que agrupaba os tribunais populares de xustiza. Os seus membros eran elixidos por sorteo anual entre os cidadáns.

Entre os maxistrados destacan:

• Os arcontes: eran nove maxistrados e ostentaban o poder executivo e o xudicial. Elixíanse cada ano por sorteo na Ecclesía.
• Os estrategos eran dez xenerais elixidos na Ecclesía a man alzada para un período indeterminado.

ESPARTA

Os órganos de goberno en Esparta foron:

• A Diarquía: O poder supremo do goberno e do exércitoestaba en mans de dous reis. A súa sucesión era hereditaria
• A xerusia: era un consello de anciáns, maiores de sesenta anos, que estaba composto de vinte e oito membros vitalicios, elixidos pola Asamblea popular. este consello dirixía o Estado conxuntamente cos éforos (maxistrados).
• A Asemblea popular ( a Apella): era a asemblea dos cidadáns que gozaban de plenos dereitos. Funcionaba como órgano consultivo, pero unha vez ao ano reuníase para elixir os cinco éforos e cubrir as posibles vacantes dos membros da Xerusía.
• Os principais maxistrados de Esparta foron os éforos. Eran elixidos por un ano pola Asamblea popular. A súa función fundamental consistía en defender o pobo dos abusos dos reis e en exercer a xustiza.

Co tempo os reis foron desprovistos dos seus poderes, pero nunca perderon as honras e as riquezas.  
  

PATRICIOS Y PLEBEYOS

La sociedad en la época republicana estaba dividida en patricios, plebeyos y esclavos.

Los patricios, eran los dueños de la mayor parte de las tierras y rebaños. Participaban en el senado y ocupaban los más altos cargos políticos del Estado. Eran los ciudadanos más ricos.

Los plebeyos, eran los propietarios de pequeños pedazos de tierra. Estos eran los comerciantes y artesanos, ciudadanos de segunda categoría. Al principio no participaban en actividades políticas, pero poco a poco los patricios se dieron cuenta de que necesitaban a los plebeyos para trabajar y formar parte del ejército, entonces fue cuando a todos los ciudadanos de Roma, se les dió la oportunidad de participar en el gobierno.

Los esclavos, carecian de derechos y no tenían la consederación de persona, sinó que eran propiedad de sus dueños, como un objeto o una herramienta de trabajo. Por lo general, eran cautivos de guerra, o hijos e hijas de esclavos. Recibian el castigo que su prepietario consideraba oportuno, incluida la muerte.