8 A CONQUISTA ROMANA DE HISPANIA

A conquista de Hispania non foi nada doada. Cando os romanos chegaron á Península, atopáronse  cos iberos , establecidos na zona oriental  e sur , e os celtas pobo de oríxe indoeuropea, asentados no centro e no norte,

Os romanos na Península  Ibérica

Os romanos desembarcaron en Empuries ( Xirona ) o ano 218 a C, ao principio da Segunda Guerra Púnica, para axudar á súa liada Sagunto ( Valencia ) e, sobre  todo, para impedir que os cartaxineses de Hispania enviasen  subministracións a Aníbal, que loitaba en Italia.

Combateron contra os cartaxineses que quedaban Península   e contra os nativos con tanto éxito, que no ano 206 a C., a costa mediterránea estaba en poder de Roma e convertérana na provincia romana de Hispania.

Os malos tratos e os fortes tributos impostos polos gobernadores romanos aos pobos  que se opuxerán a conquista, incitaron aos xefes iberos Indíbil e Mandonio a rebelarse, pero foron derrotados.

Máis tarde erguéronse en armas os lusitanos, habitanyes de Hispania occidental, ás ordes de Viriato  que  foi asasesinado por un traidos mentres durmía (139 a C). O seu exército dispersouse deseguida.

Numancia ( Soria ), cidade celtibérica, tamén se sublevou contra Roma . Sucumbiu aos dez anos (133 a C).

Xa non había focos  de resistencia  que incomodasen aos romanos, agás os cántábros  e os ástures, na cornisa cantábrica. Tivo que vir a sometelos Octavio Augusto , que os vence no ano 25 a. C. Nesta viaxe fundou Caesar Augusta ( Zaragoza )  e Emérita Augusta ( Mérida). Non obstante, cántabros e asturés subleváronse  de nov, pero foron  derrotados totalmente, no ano 19 a C.

A dependencia política de Roma durou ata o 476.

Os romanos en Galicia

Cara ao ano 137 a C, os romanos comezaron a conquista de Galicia, pero os galaicos opuxéronlle moita resistencia. nos anos 61-60 a C, Xukio César, a fronte de tres lexións, conseguiu véncelos e someteu aos pobos da rexión que ata daquela non obedecerán aos romanos. Chegou ata Brigantium ( A Coruña).

Para poder vixiar os territorios conquistados, os romanos construiron campamentos permanentes , como o de Aquis Querquennis ( Baños de Bande en Ourense), moitos destes campamentos deron orixe a cidades romanas como lucis Augusti ( Lugo)

   

A ROMANIZACIÓN

A Romanización

O proceso  de transformación da sociedade indíxena , asimilándose a romana en canto a súa organización, ao ser modo de vivir  e a súa lingua , recibe o nome de romanización. os factores que hicieron posible a romanización en Hispania foron:

• O dereito de ciudadanía, que constituía a aspiración de todos os pobos sometidos , xa que levaba consigo moitos privilexios.
• A fundación de colonias, posto que estaban integradas por cidadáns romanos que viviían e se organizaban coma se estivesen en Roma.
• O exército, que estaba en contacto cos hispanos  e foi o transmisor principal da lingua. Ademáis os soldados hispanos, cando se lincenciaban, adquirían o dereito de cidadanía.
• A lingua, xa que era necesaria para as relacións comerciais e sociopolíticas cos romanos. impuxóse tamén, grazas aos funcionarios , ao ensino e ao culto relixioso.
• A rede de comunicación, que facilitou a relación entre os dous pobos ata nos lugares máis apartados.    

Divisións Aministrativas   

Os romanos dividiron o territorio peninsular en orovincias para administralo mellor .

No ano 197 a C  crearon dúas provincias, a Hispania Citerior ( a parte oriental e o norte) a a Hispania Ulterior( a parte occidental, o centro e o sur ).

Octavio Augusto dividiu a península en tres provincias: a Bética, con capital en Córdoba, a Lusitania con capital en Mérida, e a Tarroconense, a máis extensa, con capital en Tarragona.  

Houbo despois outras divisións, nas que se disgregaron da Tarroconense as seguintes provincias: a Gallaecia, con capital en Brácara  ( Braga , Portugal), en época de Caracalla, e a Cartaxinense, con capital en Cartago Nova ( Cartaxena) en época de Diocleciano.  As provincias estaban divididas  en municipios e en colonias.

AS VÍAS ROMANAS